تاریخ انتشار: ۳۰ فروردين ۱۴۰۰ - ۰۹:۲۱

آذربایجان غربی » اقتصادی

گزارش مکتوب؛

معدن طلای ایران به نام تکاب به کام دیگران

شهرستان تکاب با داشتن ذخایر کان سنگ طلای معدن زره شوران تکاب که یکی از ارزشمندترین ذخایر موجود در جهان است، هنوز نتوانسته از گنج نهفته در خود استفاده کند.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آذربایجان غربی، معدن طلای زره‌شوران به عنوان بزرگترین معدن طلای ایران در ۳۵ کیلومتری شهرستان تکاب و ۱۵ کیلومتری مجموعه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تخت سلیمان واقع شده است. گواهی کشف معدن طلای زره‌شوران پس از عملیات اکتشافی گروه‌های داخلی و خارجی به نام سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران صادر شده است.

واحد فرآوری و استحصال طلا با ظرفیت سالانه سه تن شمش طلا در منطقه زره‌شوران تکاب در سال 93 آغاز شده است اما به دلیل سو مدیریت تا کنون 25 درصد این میزان نیز محقق نشده است. بر اساس مطالعات نهایی ذخیره قطعی معدن طلای زره‌شوران تکاب چهار میلیون تن کانسنگ طلا با عیار 5.8 ppm (گرم در تن) برآورد شده است. ذخیره احتمالی این معدن ۳۰ میلیون تن با عیار متوسط 5 ppm است.

سنگِ خام فروشی پیش پای توسعه معادن طلای تکاب

در حال حاضر شهرستان تکاب جزو ۳۱ شهرستان کمتر توسعه‌یافته در کشور به شمار می‌رود این در حالی است که تکاب به دلیل دارا بودن ۵۹ معدن سنگ، دو معدن طلا، آثار تاریخی ثبت‌شده جهانی یکی از شهرهای برخوردار به شمار می‌رود.

بالا بودن آمار بیکاری، نبود زیرساخت‌های توسعه‌ای در بخش راه، درمان، بهداشت و آموزش از مهم‌ترین مشکلات پیش روی تکاب بوده که ناشی از یک عقب‌ماندگی تاریخی است و در حال حاضر از ۵۹ معدن سنگ این شهرستان تنها ۲۶ معدن با جذب هزار و ۲۰۰ نیروی کار فعال است که با توجه به نیاز بالای منطقه به اشتغال جوابگو نیست.

معادن طلای تکاب نه ‌تنها از شهرت ملی برخوردار بوده بلکه در سطح خاورمیانه مطرح هستند ولی متأسفانه تاکنون سود چندان زیادی برای این منطقه در پی نداشته‌اند.

تعداد افراد شاغل در ۲ معدن آق دره تکاب و زره شوران را بالای هزار نفر اعلام و اضافه کرد: معادن طلای تکاب نه ‌تنها از شهرت ملی برخوردار بوده بلکه در سطح خاورمیانه مطرح هستند ولی متأسفانه تاکنون سود چندان زیادی برای این منطقه در پی نداشته‌اند و با وجود این ذخایر ارزشمند بیکاری و محرومیت همچنان در این منطقه بیداد می‌کند.

به دلیل نبود صنایع پایین‌دست و خام فروشی تاکنون از ظرفیت معادن این شهرستان بخصوص در بخش معادن طلا به‌خوبی استفاده‌نشده و ایجاد صنایع پایین‌دست یکی از مطالبات جدی مردم منطقه به شمار می‌رود.

 محرومیت تکاب در حالی است که هم‌اکنون بیش از ۳۸ درصد تولید طلا در این شهرستان انجام می‌شود ودر حال حاضر ۴۰ درصد انباشت طلای کشور در تکاب است ولی به دلیل نبود صنایع مربوطه و خروج منابع مالی استخراج معادن طلا از شهرستان همچنان شاهد محرومیت و فقر اقتصادی در این منطقه هستیم.

دخالت غیرمنطقی مسئولان در معادن تکاب

نماینده مردم تکاب و شاهین‌دژ در مجلس شورای اسلامی نیز از عقب‌ماندگی و محرومیت تکاب طی سال‌های متمادی گلایه کرد و گفت: این محرومیت و فقر اقتصادی در حالی است که تکاب دارای ظرفیت و توانمندی‌های بالایی در بخش گردشگری، معادن و کشاورزی است.

حسن همتی بی‌توجهی و غفلت مسئولان استانی و نبود نگاه توسعه‌ای را از مهم‌ترین عوامل محرومیت تکاب برشمرد و افزود: تاکنون به دلیل ظرفیت کم‌نظیر تکاب در بخش معدن به‌خصوص طلا که در سطح خاورمیانه مطرح است نگاه به این شهرستان «طمع ورزانه» و «سهم خواهانه» بوده تا مواد معدنی سنگ و طلاهای استخراج‌شده از این شهرستان به‌صورت خام فروشی به استان‌های مرکزی ارسال شود و سود اقتصادی آن نصیب سایر استان‌ها به‌غیراز تکاب شود.

وی با ابراز تأسف از اینکه هیچ دولتی به تکاب به چشم توسعه نگاه نکرده و در تمام این سال‌ها ذخایر و امکانات معدنی این شهرستان به سایر استان‌ها به‌خصوص استان‌های مرکزی ارسال‌شده است، گفت: نبود صنایع پایین‌دست و مرتبط با معادن به همراه خام فروشی به مشکلات اقتصادی این منطقه دامن زده است.

همتی از دخالت غیرمنطقی مسئولان در اداره معادن به‌خصوص معادن طلای تکاب انتقاد کرد و افزود: وقت آن رسیده این دخالت‌های غیرمنطقی خاتمه یافته و با ایجاد زیرساخت‌های توسعه زمینه رفع محرومیت و عقب‌ماندگی در این شهرستان برخوردار فراهم شود.

استخدام‌های غیرمنطقی و غیر کارشناسی در معادن تکاب

نماینده مردم شهرستان‌های تکاب و شاهین‌دژ در مجلس شورای اسلامی استخدام‌های غیرمنطقی و غیر کارشناسی در معادن تکاب را مورد اشاره قرار داد و افزود: برابر اخباری شاهد هستیم سال‌هاست تعداد زیادی هستند تحت عنوان مسئول و کارشناس از معادن طلای تکاب حقوق می‌گیرند که فقط اسم آن‌ها بوده و وجود خارجی ندارند.

همتی با بیان اینکه در حال حاضر از ظرفیت و ذخایر معادن تکاب به‌درستی استفاده نمی‌شود، گفت: استخدام‌ها در معادن تکاب باوجود آمار بالای بیکاری در این شهرستان بر اساس حساب‌وکتاب و کارشناسی نیست باید این موضوع در ماه‌های آتی از سوی نهادهای ذی‌ربط رسیدگی شود.

نماینده مردم شهرستان‌های تکاب و شاهین‌دژ از عدم پرداخت حق دولتی معادن به تکاب نیز گلایه کرد و افزود: پرداخت این حق‌وحقوق با توجه به فقر اقتصادی و مشکلات موجود در منطقه حق مسلم اهالی است و باید دولت در این زمینه ورود جدی داشته باشد.

همتی نبود زیرساخت‌های توسعه در بخش راه، بهداشت، درمان و آموزش را مورداشاره قرار داد و گفت: تا کی مردم تکاب چوب ناهماهنگی و بی مدیریتی‌ها را بخورند، مردم این منطقه حق دارند بدانند پول‌های هنگفت حاصل از معادن طلا به کجا می‌رود.

وی با تأکید بر اینکه پیگیر ارزش‌افزوده ۹ درصدی و ۱۵ درصدی تبصره ۶ ماده ۱۲ در زمینه معادن طلای تکاب هستم گفت: علاوه بر حقوق دولتی معادن طلا باید به مسئولیت اجتماعی خود در قبال مردم منطقه به‌درستی عمل کرده و بخشی از درآمد ناشی از فروش معادن به منطقه اختصاص یابد که برای تحقق آن می‌توان اقدام به ایجاد کارگاه‌های کوچک و متوسط طلاسازی در منطقه کرد.

نبود صنایع تبدیلی و پایین دست در بخش معدن آذربایجان غربی

هرچند نماینده مردم شهرستان‌های تکاب و شاهین‌دژ و فرماندار از محرومیت و عقب‌ماندگی این شهرستان گلایه دارند اما معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی معتقد است گام‌های اساسی برای رفع محرومیت تکاب برداشته‌شده است.

آیدین رحمانی با بیان اینکه ۳۱ شهرستان کم برخوردار در سطح کشور انتخاب‌شده و به‌صورت پایلوت قرار است اقدامات توسعه‌ای در یک شهرستان از هر استان انجام گیرد، گفت: از استان آذربایجان غربی نیز تکاب به‌عنوان شهر هدف برای توسعه انتخاب‌شده و در حال حاضر اقدامات توسعه‌ای خوبی در این شهرستان آغازشده است.

وی یکی از مهم‌ترین دلایل عدم بهره‌مندی از ظرفیت معادن طلای تکاب در رونق بخشی اقتصادی این شهرستان را خام فروشی و نبود صنایع پایین‌دست عنوان کرد و افزود: متأسفانه آذربایجان غربی باوجود ظرفیت بالا در بخش معادن از نبود صنایع تبدیلی، فرآوری و پایین‌دست رنج می‌برد که این امر در تکاب به دلیل معادن طلا نمود بیشتری دارد.

رحمانی با بیان اینکه به دلیل صدور مواد معدنی استخراج‌شده از معادن تکاب به‌صورت خام به سایر استان‌ها ارزش‌افزوده آن نیز نصیب شهرستان و استان نمی‌شود، گفت: برای جبران این موضوع با شرکت‌های معدنی که فروش مواد معدنی طلای تکاب در خارج از استان را بر عهده دارند رایزنی کرده‌ایم تا بخشی از عوائد فروش خود را از طرق مختلف به‌خصوص ایجاد حساب‌های بانکی در داخل استان نصیب منطقه تکاب کنند.

معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی با تأکید بر اینکه کارخانه‌های معدنی به‌خصوص در بخش معادن طلای تکاب باید در منطقه احداث و راه‌اندازی شود، افزود: اگر صنایع تبدیلی و فرآوری مرتبط با این حوزه در استان ایجاد شود ضمن جلوگیری از خام فروشی ارزش‌افزوده معادن نیز نصیب استان شده و شاهد رونق اقتصادی در تکاب و منطقه خواهیم بود.

 عدم استفاده بهینه از ظرفیت معادن طلای تکاب

معاون امور معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی در خصوص ظرفیت معادن طلای تکاب گفت: آذربایجان غربی با دارا بودن سه معدن طلای زره شوران، آق دره و پارس کانی قطب طلای کشور به شمار می‌رود که از این تعداد هم‌اکنون دو معدن زره شوران و آق دره در حال فعالیت هستند.

آذربایجان غربی با دارا بودن سه معدن طلای زره شوران، آق دره و پارس کانی قطب طلای کشور به شمار می‌رود

پریسا عابدپور از معادن تکاب و آذربایجان غربی به‌عنوان ظرفیت کم‌نظیر درزمینهٔ رونق بخشی به اقتصاد منطقه نام برد و افزود: متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل رکود بخش عمرانی در کشور و استان، بروکراسی‌های اداری، عدم تناسب واحدهای فرآوری ایجادشده در استان با پتانسیل‌های معدنی نتوانسته‌ایم از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه در معادن طلای تکاب استخراج به‌صورت «کان سنگ» انجام‌گرفته و واحدهای فرآوری استحصال به‌صورت کنسانتره و شمش گیری وجود دارد، ادامه داد: عدم انجام مطالعات اکتشافی عمقی برای پتانسیل‌یابی مواد معدنی، عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و متناسب از قبیل راه دسترسی، اتصال به شبکه برق‌رسانی، عدم وجود واحدهای فرآوری برای بهره‌مندی از ارزش‌افزوده مواد معدنی فرآوری شده، مخالفت و ممانعت‌های ایجادشده از جانب برخی ارگان‌های دولتی و ممانعت و محدودیت‌های محلی از مهم‌ترین مشکلات این بخش به شمار می‌رود.

عابدپور از استخراج سالیانه ۶۶۰ هزار تن کانسنگ طلا از معدن آق دره و ۳۷۵ هزار تن از معدن زره شوران خبر داد و گفت: معدن طلای «زرشوران» تکاب بزرگ‌ترین معدن طلای خاورمیانه به شمار می‌رود که ۳۰ درصد از ذخایر طلای کشور در آن نهفته است و در حال حاضر حدود ۷۰۰ نفر در این معدن و کارخانه طلای آن مشغول به کار هستند.

معاون امور معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با اشاره به اجرای طرح توسعه ۴۰ هکتاری سال گذشته در معدن طلای زرشوران تکاب، افزود: امسال معدن طلای آق‌دره طرح توسعه ندارد اما طرح توسعه زره شوران توسط سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی در حال پیگیری است.

شهرستان تکاب با دارا بودن منابع غنی طلا و سنگ‌های تزئینی و قیمتی از هیچ‌یک از شاخص‌های توسعه برخوردار نیست و امید می‌رود با برنامه توسعه برای رفع محرومیت از چهره ۳۱ شهرستان کم برخوردار کشور تکاب از عقب‌ماندگی تاریخی رهایی یابد.

سردبیر : صمداسمعیلی